Konferencija „Međugeneracijska solidarnost između porodice i države“

U četvrtak 7. novembra 2019. godine u Crvenom krstu Srbije održana je Konferencija „Međugeneracijska solidarnost između porodice i države“  na kojoj su predstavljeni rezultati tri istraživanja sprovedena u toku 2019. godine. Sva tri istraživanja radio je Crveni krst Srbije u partnerstvu sa akademskim institucijama i partnerskim organizacijama civilnog društva. Sama konferencija je organizovana kao deo projekta koji su realizovali Crveni krst Srbije, organizacije Help Net i Centar za odgovornu akciju, a uz podršku Kabineta ministarke bez portfelja zadužene za demografiju i populacionu politiku prof. dr Slavice Đukić Dejanović.

Cilj istraživanja bio je da se ispitaju odnosi i veze među generacijama u različitim okruženjima i kontekstima, ali takođe i da se istraže potrebe i problemi neformalnih negovatelja. Rezultati ovih istraživanja treba da posluže kao smernice za formulisanje preporuka za unapređenje javnih politika i dizajniranje usluga koje su prilagođene potrebama porodica i svih generacija. Ne manje važno, rezultati istraživanja treba da posluže za promovisanje jednakih mogućnosti za sve generacije i njihovo učestvovanje u društvu.

Konferenciju je otvorio prof. dr Dragan Radovanović, predsednik Crvenog krst Srbije govoreći o pozitivnim iskustvima saradnje sa Medicinskim fakultetom univerziteta u Beogradu i organizacijama civilnog društva, kao i misiji Crvenog krsta Srbije u razvijanju solidarnosti.

Ministarka bez portfelja u Vladi Srbije, prof. dr Slavica Đukić Dejanović je govorila o trendu demografskog starenja i preobražaju strukture porodice koji zajedno čine međugeneracijsku solidarnost u  svim društvima, zajednicama i porodicama još važnijom. Ona je napomenula da struktura porodice jeste promenjena, ali se njena funkcija ne smanjuje i ne menja i da je neophodno kroz istraživanja tražiti pravilan balans uloga porodice, države, neformalnih negovatelja i formalnih usluga nege, usluga u zajednici i u institucijama, kako bi se kroz reformu javnih politika pripremio odgovor na demografsko starenje.

Prvo istraživanje, “Međugeneracijska solidarnost između porodice i države” predstavile su prof. dr Dejana Stanisavljević sa Medicinskog fakulteta u Beogradu i  Nataša Todorović, saradnica Crvenog krsta Srbije. Ovo istraživanje sprovedeno je tokom juna i jula meseca 2019. godine u petnaest opština u Republici Srbiji, putem anonimne ankete “licem u lice”. U istraživanju je učestvovalo 1.423 osobe različitih generacija.

Najveći broj ispitanika (82%) naveo je emotivnu bliskost i (79%) dobar kvalitet komunikacije s decom, a ustanovljena je i intenzivna međugeneracijska razmena u kojoj sve generacije daju ali i dobijaju. Na primer, pružanje emocionalne podrške je skoro identično u oba smera (66,9% odrasle dece je pruža svojim roditeljima, a 64,4% je dobija od njih), 46,5% odrasle dece pomaže roditeljima u kućnim poslovima a 37,5% njih ovu pomoć prima od roditelja. Posebno treba naglasiti da u pružanju finansijske podrške znatno više odrasle dece nju dobija od svojih roditelja (46,7%) nego što je daje (36,2%) a što ukazuje na netačnost predrasude da starije osobe predstavljaju ekonomsko opterećenje za svoje porodice i za društvo.

Istraživanje “Starenje i međugeneracijska solidarnost u institucionalnom smeštaju” predstavili su prof. dr Nataša Milić sa Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i dr Milutin Vračević, saradnik Crvenog krsta Srbije. Ovim istraživanjem obuhvaćeno je 373 ispitanika – 309 iz državnih domova za starije i 64 iz privatnih domova. Istraživanje je pokazalo da velika većina korisnika domova za starije kao razlog prelaska u dom navodi nemogućnost da žive sami (49,7%), iznenadnu bolest (17,3%) i želju da se ne bude na teretu svojoj deci (21,2%). Kod nalaza koji se odnose na kvalitet života korisnika, važno je uočiti vezu između kvaliteta života i socijalnih odnosa sa porodicom i prijateljima.

Treće istraživanje “Unapređenje položaja neformalnih negovatelja u Republici Srbiji” predstavile su prof. dr Bojana Matejić i prof. dr Bosiljka Đikanović, obe sa Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Ovo istraživanje odnosilo se na detektovanje potreba i problema sa kojima se neformalni negovatelji u Srbiji suočavaju. U istraživanju su učestvovale ukupno 352 osobe koje su se identifikovale kao neformalni negovatelji a  ove negovateljice  i negovatelji najčešće negu pružaju svojim najbližim krvnim srodnicima: 38,6% neguje svoje roditelje, 15,6% svoje supružnike, a 13,4% svoju decu. Određeni broj neformalnih negovatelja/ica je naveo da nema nikakvu dodatnu pomoć u negovanju i brizi za bližnjeg (14%), dok su ostali najčešće navodili da im pomoć i podršku pružaju njihova deca (43.2%), zatim supružnici (36.4%), kao i drugi članovi porodice i prijatelji.

U poslednjoj sesiji na konferenciji su Nataša Todorović i dr Milutin Vračević, saradnici Crvenog krsta Srbije predstavili i vodič za neformalne negovatelje “Ja, neformalni negovatelj”, koji sadrži kratke savete za neformalne negovatelje, kako da što kvalitetnije brinu o osobi koju neguju, ali i kako da se brinu o sebi i o sopstvenom zdravlju. 

Na konferenciji se čulo i da neformalnu negu najbolje opisuju reči Rosalynn Carter, bivše prve dame Sjedinjenih Američkih Država: „Na ovom svetu postoje samo četiri vrste ljudi: oni koji su bili negovatelji; oni koji su trenutno negovatelji; oni koji će biti negovatelji i oni kojima će trebati negovatelj. ”